آسیاب زاوشت (دئرمان)
نوشته شده توسط : موسی نژادخلیلی در تاریخ : 29 ژانویه 2015پخت نان در گذشته ایی نچندان دور در خانه ها انجام میگرفت وامروزه در روستاها نیز پخت نان در نانوایی انجام میگیرد .این کار تا بیست سال قبل در روستا ها در منازل انجام میگرفت ونان تنوری روستایی مزه دیگری داشت .در زاوشت همانند سایر روستاهای بزرگ آسیابی وجود داشت که گندم را به آرد تبدیل میکرد.
موقعیت آسیاب زاوشت:در شرقیترین منطقه مسکونی زاوشت آسیاب قرارداشت.سه نهر معروف زاوشت از جله وان جایی که مجرای ورودی آب کشاورزی به زاوشت است منشعب میگردد. یکی در سمت شمال از شرق به غرب جریان دارد که نامش بستان آرخی است دومین نهر معروف به دئرمان آرخی میباشد که از وسط روستا درجریان بوده است وسومین نهر منشعب معروف به نهر خرمن آرخی میباشد که اراضی جنوبی روستا را آبیاری مینموده است اکنون نهر خرمن آرخی وبستان آرخی درجریان هستند ونهرچه های کوچکتری از آنها منشعب میگردد ولی نهر دئرمان آرخی از بین رفته است .
نهر درمان آرخی در ورودخود به روستا چرخهای آسیابی را به حرکت درمیاورد وبه این دلیل به این نام مشهورگشته بود.کشاورزان بعدازاینکه محصول خودرا ازخرمن جمع میکردند مقداری گندم به آسیاب میبردند تا آرد شود .با دقت دراسناد گذشته که درآن اربابان زاوشت روستا را به کسان دیگری میفروختند نام این آسیاب در آن میباشد وبه عبارتی آسیاب جزئ اموال ارباب بوده است ومیتوان گفت که آسیاب زاوشت قدمت هزارساله داشته است .
با توجه به اینکه آسیاب از املاک اربابان بود لذا بعداز اصلاحات ارضی چرخ های این آسیاب ایستاد واز سال ۱۳۴۳ تخریب گردید وبه صورت واحد مسکونی درآمد.
ازکسانیکه مسئولیت آسیاب را برعهده داشتند وبه گونه ایی آسیابان بودند میتوان به مرحومین غلامحسین یوسفی ،میرستارجعفری وامیرپاکاری اشاره نمود.