کدخدا ،کلانتر یا دهبان چه کسانی بودند

 با تصویب قانون ایالات وولایات درسال۱۲۸۵ عنوان کدخدا برای اداره امورروستاها مشخص شد.درسال ۱۳۱۴ درزمان پهلوی اول قانون کدخدایی درمجلس ملی به صورت قانون مستقل  تصویب گشت به موادی از این قوانین درباره کدخدای ده اشاره میگردد

ماده اول-کدخدای ده نماینده مالک ومسئول اجرای قوانین ونظامنامه هایی است که از طرف دولت به او مراجعه میشود

ماده دوم-برای هر ده یا قصبه یک نفر کدخدا معین میشود وممکن است برحسب اقتضا چند مزرعه یا ده برعهده یک کدخدا باشد

ماده سوم -درخالصجات از طرف مالیه محل -درموقوفات از طرف متولی یانماینده او-در املاکاربابی از طرف مالکین ودر دهات خرده مالک اشخاصی که اکثریت ملک را مالک هستند یکنفر که دارای شرایط مندرجه درماده ۴این قانون میباشدبرای کدخدایی به حکومت یا نایب الحکومه محل معرفی میشودکه حکم انتصاب اورا صادر نمایند

شرایطی که کدخدا باید داشته باشد

ماده چهارم-الف-تابعیت ایران ب-عدم محکومیت به جنحه وجنایت ج-معروفیت به درستکاری وامانت ولیاقت د-مقیم بودن دریکی از دهات محل ماموریت خودوداشتن رعیتی دریکی از محال ماموریت خود

ماده پنجم-محاکمنه وانفصال کدخدا از لحاظ تخلفات اداری به موجب نظامنامه خواهد بود که به تصویب وزارت داخله رسیده باشد

ماده ششم -کدخدایان دهات درمحل ماموریت خود موظف به اجرای قوانین ومقرراتی هستند که ازطرف حکومت به آنها ابلاغ میشود.

ماده هفتم-کدخدایان باید امور رعیتی وفلاحتی را مطابق دستور ونظریات مالک تحت مراقبت قرار دهندومیتوانند دعاوی جزیی بین اهالی ده را که قیمت آن پنجاه ریال تجاوز نکند به کدخدامنشی حل وتسویه نمایندومنازعات واختلافات حاصله بین اهالی را جلوگیری ودرصورت وقوع حتی الامکان به صلح خاتمه دهند.

ماده هشتم-کدخدا موظف است طبق ماده ۲۳ قانون اصول محاکمات جزایی درجلوگیری از فرارمتهم واز بین رفتن اثرات جرم اقدام نموده ونتیجه اقدامات را دراسرع اوقات به نزدیکترین پست امنیه یا نایب الحکومه اطلاع دهد

ماده نهم-مالکین دهات درموقع فوت یا تغییر کدخدا باید معرفینامه کدخدای جدید را طبق مقررات ماده ۴این قانون به حکومت محل بفرستند وحفظ اوراق واسناد دولتی وانجام امور کدخدایی تا تعیین کدخدای جدید برعهده دونفر از معتمدین محلی یا مالک یا مالکین تعیین میکنند خواهدبود.

ماده دهم-ازتاریخ اخطار حکومت محل به مالک یا مالکین تا پانزده روز اگر از تعیین ومعرفی کدخدا تعلل نمایند حکومت کدخدا را طبق ماده ۴انتخاب خواهد نمود.

ماده یازدهم-هرگاه کدخدا از انتظامات امورزراعتی فروگذار نماید به تقاضای مالک یا مالکین منعزل میشود.

درسال ۱۳۴۲ لایحه قانونی تشکیل انجمن های ده  واصلاح امور اجتماعی وعمرانی دهات درمجلس ملی به تصویب رسید .وعنوان دهبان جایگزین کدخدا گردید ودراین لایحه دهبان بدین گونه تعریف گردید((دهبان به انتخاب انجمن وتایید بخشدار وبه حکم فرماندارمنصوب میشود درتعیین وانتخاب دهبان افرادی که خدمت سپاهی انقلاب را انجام داده باشند به شرط تساوی شرایط حق تقدم خواهند داشت.

 بدینسان از سال ۱۳۴۳تا ۱۳۵۷ که سال پیروزی انقلاب اسلامی است هرچهارسال یکبارانتخابات برای دهبان انجام شد