تصاویر قدیمی زاوشت

در منتهی الیه شمال شرق زاوشت برروی تپه ایی که از کنار آن نهر کوچکی با نام اولیا ارخی عبور می کرده است  گورستان زاوشت قرار دارد که به دوره اسلامی مربوط می شود. در این محل ساختمان قدیمی مخروبه ایی وجود دارد که در اصطلاح محلی به آن اولیا می گویند. این ساختمان گلی قبلا آباد بوده است ولی امروزه به دلایلی از جمله عدم رسیدگی ونیز حفاری های غیر مجاز در شرف نابودی قرار دارد. در این که این ساختمان محل دفن کسی بوده است محل شک وتردید است ولی آنچه یقین است این می باشد که محلی برای اقامت افراد بی سرپناه بوده است بنا به نقل قول معمرین تا سال ۱۳۵۰ که هنوز غبار ویرانی براین خانه گلی سایه نینداخته بود دو مجسمه سنگی قوچ نشان در   طرفین درب این ساختمان وجود داشته است لیکن مدتی شخص مجهول الهویه در مکان مزبور به دلیل عدم داشتن سر پناه اقامت  می کند وپس از چهار ماه اهالی متوجه میشوند که شخص مزبور دو مجسمه سنگی را به غارت برده است. از اوائل دهه ۶۰ ساختمان مزبور غیر قابل سکونت گردید وهرآنچه از دوره باستان در خود داشت به یغما رفت.

بدیهی است که ساختمان مزبور قبل از گورستان شدن محل مذکور احداث گردیده است. این گورستان علاوه بر اینکه محل دفن اجساد اهالی زاوشت بوده است، مردمان روستای روشت کوچک نیز مردگان خویش را در این گورستان دفن می کردند لیکن درسال ۱۳۳۵ بنا به اختلافاتی که میان روستای زاوشت وروشت کوچک بوجود آمداز دفن مردگانشان در این قبرستان خوداری نمودند. امروزه در این گورستان با توجه به توسعه آن به سمت شرق ونیز فاقد مکان، میتی دفن نمیگردد.

ساختمان مخروبه اولیا

حفاری های غیرمجار وتخریب اولیای زاوشت

ویرانه های اولیای زاوشت واقع درقبرستان زاوشت

نمای شمالی اولیای مخروبه زاوشت